Yalıtım, tarih kadar eski bir konu. Antik zamanlardan beri bizi soğuktan, sıcaktan ve gürültüden korumaları için yaşam ve çalışma alanlarımızı yalıtım malzemeleri ile çevreliyoruz. Odalarımızın duvarlarında, binaların cephelerinde, evlerimizin çatılarında kullanılan bu ürünler, tüketimin arttığı, verimliliğin, sürdürebilirliğin ve tasarrufun öneminin iyice anlaşıldığı günümüzde bir gereklilik haline dönüşmekte ve yaygın olarak kullanılmaktalar. Bize konfor ve tasarruf sağlayan yalıtım malzemelerini her an göremesek veya fark edemesek de yaşamımızın her anında bizlere sadece birkaç metre uzaktalar. Bu nedenle bizimle iç içe yaşayan bu malzemelerin seçiminde sağlığımıza zarar vermeyecek, güvenli ve sertifikalı ürünleri kullanmaya dikkat etmeliyiz.
Son dönemlerde Avrupa Birliği yönetmeliklerinde sağlıklı yalıtım ürünlerinin seçimi konusunda bize yol gösterebilecek çeşitli mekanizmaların geliştirilmesi konusunda çalışmalar yapıldı. Bu çalışmalar sonucunda sağlıklı bir alternatif olarak kullanılabilecek mineral yünler, 2000 yılında kurulan EUCEB (Mineral Yün Ürünler için Avrupa Sertifikalandırma Kurulu) tarafından belgelendirilmeye başlandı. EUCEB, mineral yünlerin ilgili Avrupa Birliği yönetmeliklerine göre sağlıklı ve güvenli bir içerikte üretilip üretilmediğini denetler ve gerekli şartları sağlayan üreticilerin ürünlerine verilen EUCEB sertifikası sağlıklı yalıtımı garanti eder.
Yalıtımın artık bir lüks değil bir ihtiyaç ve zorunluluk haline dönüştüğü günümüzde yalıtım malzemeleri adeta bizi koruyucu bir örtü gibi sarararak bizlere konfor ve tasarruf sağlar. Peki bu “koruyucu” ürünleri alırken önceliğimiz ne olmalı? Asıl amacı bizi korumak olan bu ürünler biz farkında olmadan bize zarar veriyorsa? Bunların sağlığımıza zararlı olup olmadığını, kanserojen maddeler içerip içermediğini bilmek istemez miydik? Güvenliği sertifikalanmış ürünleri mi tercih ederdik yoksa önceliklerimiz farklı mı olurdu?
Sağlıklı yalıtım hakkı konusunda yapılmış ihmallerin sonuçlarıyla yakın dönemde yüzleşmek zorunda kaldık. Buna en çarpıcı örneklerden biri olan asbest, zararları ilk olarak 1900’lerde ortaya çıkmasına rağmen ancak 1990’lara gelindiğinde çoğu ülkede yasaklanabildi. Dolayısıyla bu dönemden önce inşa edilen pek çok binada, adı artık kanserle özdeşleşmiş olan asbest kullanılmıştı. New York’taki İkiz Kuleler de bu binalardandı ve 11 Eylül 2001’de Dünya Ticaret Merkezi’ne yapılan vahşi saldıralar sonucu yıkılan bu gökdelenlerde, asbest, insan sağlığına olan korkunç etkilerini bize açıkça gösterdi. Saldırı sonrası arama kurtarma çalışmalarına katılan ekipler bu devasa binalarda kullanılmış olan asbestten saçılan tozları solumaları sonucunda asbestozisi ve akciğer kanseri gibi çeşitli sağlık sorunlarıyla yüzleşmek zorunda kaldıii.
|
“Herkes, sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir.” T.C. Anayasası – Madde 56 |
Bizler de, ilerleyen dönemlerde olumsuz sonuçlarla karşılaşmamak için bilinçli tüketiciler olarak çevremizde ve özellikle de yaşam alanlarımızda kullanılan tüm malzemelere dikkat etmeli, sağlıklı olanları seçmeye özen göstermeliyiz. Bu konuda yalıtım malzemesi tercihlerinde özellikle de etkin bir yalıtım sunan mineral elyaflı taşyünü ve camyünü ürünlerin ambalajlarında EUCEB logosunun olup olmadığına dikkat edebilir veya ürüne ait sertifikaları talep edebiliriz.
Sağlıklı yalıtımın uluslararası belgesi EUCEB’e 13 yıldır sahip olan İzocam Taşyünü, Türkiye’de sağlıklı yalıtıma öncülük ediyor. İzocam Taşyünü yerel ve en az %30 oranında geri kazanılmış ürün içeriğiyle sürdürebilirliğe hizmet ederken, Uluslararası boyutta kabul gören yeşil bina sertifikalandırma belgelerini almaya da yardımcı oluyor. Dünya bizim evimiz ve bu evi inşa ederken kullanılacak ürünlerin bize, tüm canlılara ve doğaya zararsız ve sağlıklı olmasına özen gösteren İzocam, sağlıklı bir çevrede yaşamanın Anayasal bir hakiii olduğu bilinciyle hareket ediyor. Konforlu ve güvenli yaşam alanları sunan İzocam Taşyünü hakkında daha fazla bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.
Kimyasal madde ve karışımların sınıflandırma, etiketleme ve paketlemesi hakkındaki Avrupa Birliği Yönetmeliği No 1272/2008’in (Diğer adıyla CLP – Classification, Labelling and Packaging/ Sınıflandırma, Etiketleme, Paketleme) Q bendinde hangi durumlarda mineral yünlerin “kanserojen olmayan ürünler” sınıflandırmasına girebileceği belirtilmiştir. Q bendinde belirtilen bu şartlar:
• Soluma yoluyla yapılan kısa sureli biyopersistan testiiv sonucu 20µm’den daha uzun elyafların 10 günden kısa süre içinde ağırlığının yarılanması veya
• Nefes borusu içine damlatma yoluyla, kısa sureli biyopersistan testi sonucu 20µm’den daha uzun elyafların 40 günden kısa süre içinde ağırlığının yarılanması veya
• Uygun bir intraperitoneal testv sonucu kanser hücrelerinde artışa dair bir kanıt bulunamaması veya
• Uygun bir uzun sureli solunum testi sonucu belirgin bir patojenite (hastalık yapıcı özellik) veya neoplastik (tümör oluşumu yönünde) değişiklik görünmemesidir.
Yegâne amacı kanserojen olmayan, insan sağlığına zararsız üretim yapan üreticilerin ürünlerini kayıt altına alıp belgelendirmek olan EUCEB, yukarıdaki şartları sağlanması durumunda bu üreticilere test ettirdikleri ürünler için ürünlerinin “kanserojen olmayan ürünler” sınıfına girdiğini belirten bir sertifika sağlamakta ve ürün paketlerinin üzerinde EUCEB logosunu kullanma hakkı vermektedir.
Bir üreticinin EUCEB sertifikası alabilmesi ve EUCEB logosunu kullanım hakkına sahip olabilmesi için aşağıda maddeler halinde verilmiş gereklilikleri sağlamalıdırvi.
• Üretici, EUCEB tüzüklerinde yer alan şartları sağlamayı taahhüt eder.
• Üretici, en az bir elyaf türü için gereken tüm dokümantasyonu sağlar. Bu, bağımsız bir belgelendirme kuruluşu tarafından kontrol edilir.
• Üretici, denetimde yer alan üretim tesislerinde onaylanmış ve (kanserojen ürün sınıfından) muaf tutulmuş elyaf türü/türleri ile üretilen ve pazarlanan ürünler arasında uyumu taahhüt eder.
• Üretici, elyafların kimyasal bileşiminin analizini haftada en az bir kez gerçekleştirir. Bu, bağımsız bir sertifika kuruluşu olan BCCAvii tarafından kontrol edilir.
• Yılda iki kez, bağımsız bir kurum tarafından, üreticinin tesisinden numune alınır ve kimyasal bileşimi analiz edilmek üzere bağımsız bir enstitüye gönderilir. Sonuçlar, bağımsız bir belgelendirme kuruluşu tarafından kontrol edilir.
• Bağımsız numune alma enstitüsü ayrıca üretici tarafından raporlanan kimyasal bileşimin sürekli kontrolünü de yapar.
• Her tesis, üçüncü taraflarca düzenli olarak denetlenen bir yönetim sistemine sahip olmalıdır.
Olumlu değerlendirme durumunda, bağımsız sertifikasyon kuruluşu, test edilen mineral elyaflı taşyünü ve camyünü ürünlerin EUCEB gerekliliklerine uygun olduğunu onaylar ve EUCEB logosunu kullanma hakkını üreticiye verebilir. BCCA tarafından temsil edilen bağımsız belgelendirme kuruluşu, tarafsız, üçüncü taraf kontrollü denetimin değerlendirilmesinden de sorumludur ve herhangi bir ihlal durumunda harekete geçer.
iAsbestozis, asbest liflerinin akciğer dokusunda birikmesiyle oluşan ve yaygın hasar nedeniyle doku kaybına neden olan kronik, ilerleyici bir hastalık. Kaynak: https://toraks.org.tr/site/downloads/xu_K0pq6gRu6v1y2
iiKaynak: https://www.asbestos.com/world-trade-center/
iiiBkz. T.C. Anayasası – Madde 56
ivBiyopersistan, biyolojik direnç.
vİntraperitoneal test, karından peritonal zar altına yapılan enjeksiyon.
viKaynak: http://www.euceb.org/index.php?page=about-euceb
viiBCCA (Belgian Construction Certification Association), 2017 yılından beri EUCEB tarafından görevlendirilmiş bağımsız bir belgelendirme kuruluşudur ve bilimsel uzmanlar tarafından kontrol edilen sonuçları dikkate alarak sunulan belgeleri eksiksizlik ve doğruluk açısından inceler.